Plaats van oorsprong ► De Wiesehahn boerderijen
Algemeen
Eeuwen geleden was er in drie plaatsjes in de omgeving van Osnabrück een Wiesehahn hoeve: in Ellerbeck en Wissingen, die beide deel uitmaken van de kerkgemeente Schledehausen, en Icker, van de kerkgemeente Belm. Ellerbeck en Wissingen liggen 4 km. van elkaar. Icker ligt 14 km van Wissingen.
De eerste Wiesehahn in Amsterdam (Johann Friedrich Wiesehahn) komt van de Wiesehahn hoeve uit Ellerbeck. De eerste Wiesehaan in Rotterdam (Bals Henrich Wiesehan) komt van de Wiesehahn hoeve uit Wissingen.
Voor een plattegrond van de omgeving, zie Osnabrück en omgeving.
De hoeves worden in bepaalde oude registers genoemd. De boerderij van Wissingen bijvoorbeeld wordt in een register genoemd dat de periode 1412-1532 beslaat. Maar de boerderijen zijn veel ouder.
De hoeve uit Ellerbeck is een zogenaamde “Vollerbe”. Vollerben zijn in de omgeving van Schledehausen de oudste en grootste hoeves. Ze zijn minstens 1200 tot 1500 jaar oud. Toen er geen grond meer beschikbaar was, zijn in de periode van 800 tot 1100 jaar Vollerben gedeeld om zo nieuwe, maar kleinere hoeves te maken, de zogenaamde Halberben. De Wiesehahn-boerderij in Wissingen is bijvoorbeeld een Halberbe. De Wiesehahn boerderij in Icker is een Vollerbe.
De boerderijen zijn zogenaamde vakwerkboerderijen:
< foto: Wiesehahn hoeve Ellerbeck, 1889!>
Ellerbeck
Een deel van de Wiesehahn boerderij uit Ellerbeck staat op palen (zie het linkergedeelte van de foto). Het gedeelte onder de boerderij wordt gebruikt als opslagruimte. (Het staat dus niet op palen vanwege eventuele wateroverlast).
Op het land van de boerderij stonden vaak ook zgn. Kotten. Dit waren huizen voor ‘Heuerlingen’ (en ook wel familieleden). Heuerlingen pachtten een stukje land van de 'eigenaar' (die zelf ook weer een pachter was). De pacht betaalden ze door ook mee te werken op de hoeve. De Kotten stonden vaak vlakbij de hoeve, hadden eenzelfde voorgevel maar waren wel een stuk minder lang.
De grond wordt in die tijd gepacht van de adel. In 1651 is de familie Schele, van het Haus Schelenburg, de grondheer van de Wiesehahn-boerderij uit Ellerbeck. (Zie foto's Haus Schelenburg)
De Wiesehahn boerderij in Ellerbeck wordt in 1848 verkocht door de toenmalige 'eigenaar' Johann Heinrich Wilhelm Wiesehahn. Hij is geboren op 17-11-1829 in Ellerbeck en is (enig) erfgenaam van de Wiesehahn boerderij. Hij verkoopt de boerderij omdat hij (in zijn eentje) emigreert naar Amerika. (P.S. Uit overlevering wordt door de huidige eigenaar van de boerderij ook bevestigd dat de toenmalige eigenaar kinderloos is en waarschijnlijk naar Amerika emigreert.)
Johann Heinrich Wilhelm is de zoon van Wilhelm Heinrich Wiesehane (geboren 1799). En deze Wilhelm Heinrich Wiesehane is de oom van de eerste Wiesehahn in Amsterdam, Johann Friedrich Wiesehahn (geboren 1811 in Ellerbeck). Wilhelm Heinrich heeft voor zijn neefje Johann Friedrich gezorgd toen die in zijn jeugd door zijn ouders is verlaten.
De boerderij wordt overigens overgenomen door Johann Heinrich Klefoth, geboren op 2 juli 1797 te Drantum (gemeente Melle, 10 km van Ellerbeck ). Johann Heinrich neemt dan de naam Wiesehahn over. De huidige eigenaar van de boerderij is een nakomeling van deze Johann Heinrich Klefoth.
In 1944 of ‘45 wordt de boerderij door de Engelsen in brand geschoten, omdat in de boerderij Duitse soldaten aanwezig zijn. De boerderij wordt dan slechts provisorisch hersteld.
In de eerste helft van de jaren ’50 wordt de boerderij afgebroken en weer geheel opgebouwd. De huidige boerderij is geen vakwerk boerderij meer, binnen is nog één klein stukje muur van de oorspronkelijke boerderij over.
Het adres van de boerderij is:
Lange Wandweg 1
Bissendorf (Osnabrück)
De huidige Wiesehahn eigenaar/bewoner is geen boer meer. Hij verpacht inmiddels zijn land (totale oppervlakte 23 ha. gras- en bouwland) aan andere boeren.
Naast de Wiesehahn boerderij staat een vakwerkboerderij die nog in oorspronkelijke staat is. Het is de Splette – Niemann boerderij. De moeder van de oudste Amsterdamse Wiesehahn heet Catharina Margaretha Nieman (uit Ellerbeck) en komt dus van die boerderij.
<foto: boerderij Splete-Niemann>
Wissingen
De Wiesehahn boerderij in Wissingen is niet meer in oorspronkelijke staat. In de negentiende eeuw is de boerderij twee keer opnieuw opgebouwd.
Het adres van de boerderij is:
An der Wierau 5
Bissendorf (Osnabrück)